2022-11-20 09:38 AM
نلسون ماندلا که بهترین ایام زندگی خود را در زندان گذرانده بود جمله جالبی در مورد زندان دارد ؛ می گوید:
نظام زندان هر حکومتی به فشرده ترين و برهنه ترين شکل، درون مايه ی آن حکومت را باز می تاباند و ويژ‌گیهايش را. بدين معنا که هر حکومتی می تواند با دستی باز و بی دست انداز، نظم و مناسبات دلخواهش را در زندان برقرار سازد.
در زیر دو نمونه از برخورد با متهمین ذکر می کنم یکی مربوط به قبل از مشروطیت است و دیگری مربوط به بعد از مشروطیت. فوق العاده قابل تامل هستند:
نمونه اول ؛ مربوط است به ترور ناصرالدین شاه یعنی ۲۰ سال قبل از مشروطیت. قاتل مشخص بوده یعنی میرزا رضا کرمانی. اما در کنار او هرکسی را که سوظن داشتند می گرفتند می کشتند!
سید محمد طباطبایی خاطره تکاندهنده ای از آن حادثه ذکر می کند او می گوید:
«یک وقتی یک فراش آمد نزد من تا توبه کند، بعد از من سوال کرد که اگر من خون ناحق کرده باشم با این توبه خلاصی خواهم یافت؟
گفتم: خودت کشته ای؟
گفت: خیر سبب شده ام.
سوال کردم که این مطلب چطور شده است؟
گفت: روزی که شاه شهید را گلوله زدند قرار شد که هرکس متهم است گرفته شود من از صبح گشتم کسی را پیدا نکردم بعد یک نفر را دیدم محترم است گفتم لابد متعرض او که می شوم یک چیزی به من خواهد داد باری خواستم او را ببرم نمی آمد جمعیت جمع شد اجبارا او را بردم و به محض بردن، او را طناب (گردنش)انداختند»
نمونه دوم: بازهم مربوط به ترور است یعنی ترور صدراعظم اتابک امین السلطان در زمان پس از انقلاب مشروطه یعنی ۲۰ سال بعد از ترور ناصرالدین شاه. قاتل هم باز مشخص بود یعنی عباس آقا تبریزی که پس از ترور خودکشی کرده بود. اما فراشان بدنبال دستگیری کسانی بودند که با قاتل صدراعظم مرتبط بودند.
بزرگترین دغدغه مجلس اول مشروطه این بود که اولا، هیچکس بدون احضاریه از طرف وزارت عدلیه دستگیر نشود، ثانیا، دستگیر شدگان را بیش از ۲۴ ساعت نگه ندارند و در عرض ۲۴ ساعت استنطاق کرده و پس از تعیین تقصیر مجازات داده شود و یا اگر فرصت استنطاق نیست آنها را با وثیقه و ضامن آزاد کنند...
نظام زندان هر حکومتی به فشرده ترين و برهنه ترين شکل، درون مايه ی آن حکومت را باز می تاباند و ويژ‌گیهايش را. بدين معنا که هر حکومتی می تواند با دستی باز و بی دست انداز، نظم و مناسبات دلخواهش را در زندان برقرار سازد.
در زیر دو نمونه از برخورد با متهمین ذکر می کنم یکی مربوط به قبل از مشروطیت است و دیگری مربوط به بعد از مشروطیت. فوق العاده قابل تامل هستند:
نمونه اول ؛ مربوط است به ترور ناصرالدین شاه یعنی ۲۰ سال قبل از مشروطیت. قاتل مشخص بوده یعنی میرزا رضا کرمانی. اما در کنار او هرکسی را که سوظن داشتند می گرفتند می کشتند!
سید محمد طباطبایی خاطره تکاندهنده ای از آن حادثه ذکر می کند او می گوید:
«یک وقتی یک فراش آمد نزد من تا توبه کند، بعد از من سوال کرد که اگر من خون ناحق کرده باشم با این توبه خلاصی خواهم یافت؟
گفتم: خودت کشته ای؟
گفت: خیر سبب شده ام.
سوال کردم که این مطلب چطور شده است؟
گفت: روزی که شاه شهید را گلوله زدند قرار شد که هرکس متهم است گرفته شود من از صبح گشتم کسی را پیدا نکردم بعد یک نفر را دیدم محترم است گفتم لابد متعرض او که می شوم یک چیزی به من خواهد داد باری خواستم او را ببرم نمی آمد جمعیت جمع شد اجبارا او را بردم و به محض بردن، او را طناب (گردنش)انداختند»
نمونه دوم: بازهم مربوط به ترور است یعنی ترور صدراعظم اتابک امین السلطان در زمان پس از انقلاب مشروطه یعنی ۲۰ سال بعد از ترور ناصرالدین شاه. قاتل هم باز مشخص بود یعنی عباس آقا تبریزی که پس از ترور خودکشی کرده بود. اما فراشان بدنبال دستگیری کسانی بودند که با قاتل صدراعظم مرتبط بودند.
بزرگترین دغدغه مجلس اول مشروطه این بود که اولا، هیچکس بدون احضاریه از طرف وزارت عدلیه دستگیر نشود، ثانیا، دستگیر شدگان را بیش از ۲۴ ساعت نگه ندارند و در عرض ۲۴ ساعت استنطاق کرده و پس از تعیین تقصیر مجازات داده شود و یا اگر فرصت استنطاق نیست آنها را با وثیقه و ضامن آزاد کنند...