2022-11-20 09:06 AM
اصطلاح «زینب زیادی» زمانی به کار می رود که در یک جمع، به تمام افراد حاضر توجه شود، اما در این میان یک نفر بنا به دلایلی مورد کم لطفی و عدم توجه قرار می گیرد و در این زمان شخصی که او را به حساب نیاورده اند، در دفاع از حق خود می گوید : "یعنی من زینب زیادی ام؟".
این اصطلاح دیگر چندان متداول نیست اما شنیدن واقعه ی تاریخیِ آن خالی از لطف نیست ]
در دوران قاجاریه به هنر تعزیه توجه خاصی می شد . ناصرالدین شاه "تکیه دولت" را به تقلید از آمفی تئاتر های کشورهای غربی، برای برگزاری مجلس تعزیه خوانی ساخته بود. در تکیه دولت در ایام عاشورا گروه های مختلف برنامه های خود را برای مردم اجرا می کردند .
یکی از مجالس تغزیه ، "تعزیه بازار شام بود که به شرح اسارت خاندان ابی عبدالله و اظهارات حضرت زینب س و امام سجاد ع در بارگاه یزید می پرداخت.
در یکی از سال‌هایی که تعزیه" بازار شام" در تکیه دولت برگزار می شد، زنی می خواست برای دیدن آن برود، اما چون فقط چادر نماز به سر داشت و چادر و چاقچور نداشت، او را به داخل تکیه راه ندادند و با او برخورد بدی شد . زن که ناراحت شده بود، برای اینکه دست خالی بر نگردد، وارد راهروی پشتی تکیه می شود . در آن راهرو ، وسایل پشت صحنه تغزیه خوان ها و تعدادی شتر (برای ایجاد حالت کاروان اسرا) وجود داشت.
در این هنگام از بیرون دستور می دهند که زمان حرکت شترها به داخل تکیه رسیده است و شبیه خوان ها هر کدام سوار شتری می شوند. زن چادر نمازی هم که گوشه ای ایستاده بود، می بیند یکی از شترها بدون سوار است، پس بدون ترس بر روی آن سوار می شود و به همراه دسته شترها و تغزیه خوان ها وارد تکیه می شود.
صحنه نمایش " تکیه دولت " بسیار شلوغ بود و تعزیه گردان اصلی ، مشغول کارهای مهمتری بود و توجه چندانی به تعزیه خوان های فرعی نمی کرد در نتیجه گمان می‌کرد زن چادر نمازی هم یکی از این افراد است.
کاروان شتر به آرامی از جلوی جایگاه مخصوصی که ناصرالدین شاه در آن حضور داشت ، عبور می کند و ساربانی که افسار شترها را در دست داشت هر کدام از شتر ها را برای مدتی متوقف می کرد تا تعزیه خوان ها نقش خود را اجرا کنند، ساربان چون به شتری می رسد که زن چادر نمازی بر آن سوار است، شتر او را هم با این فکر که او هم تعزیه خوان است نگاه می دارد تا نقش خود را اجرا کند.
زن چادر نمازی که بی دلیل سوار کاروان شتر نشده بود، این مدت یک شعر عامیانه را سرهم کرده بود و وقتی نوبت به او رسید با همان آهنگی که تعزیه خوانان قبلی خوانده بودند، می خوانَدَ :
"من زینب زیادیم
عروس ملا هادیم
اومدم پول بسونم
چادر و چاقچور بسونم"
مردم و افراد حکومتی حاضر در مجلس با شنیدن این چند بیتی که هیچ ربطی به تعزیه نداشت، می خواستند بخندد ولی از ترس شاه سکوت اختیار می کنند و منتظر می ماند که قبله عالم چه عکس العملی را نشان می دهد،
برخلاف تصور شاه از موقعیت شناسی و شجاعت زن خوشش می آید و یک توپ پارچه چادری و مقداری پول به زن می دهد و از آن روز به بعد عبارت زینب زیادی بر سر زبان ها افتاد.
ریشه های تاریخی امثال و حکم
این اصطلاح دیگر چندان متداول نیست اما شنیدن واقعه ی تاریخیِ آن خالی از لطف نیست ]
در دوران قاجاریه به هنر تعزیه توجه خاصی می شد . ناصرالدین شاه "تکیه دولت" را به تقلید از آمفی تئاتر های کشورهای غربی، برای برگزاری مجلس تعزیه خوانی ساخته بود. در تکیه دولت در ایام عاشورا گروه های مختلف برنامه های خود را برای مردم اجرا می کردند .
یکی از مجالس تغزیه ، "تعزیه بازار شام بود که به شرح اسارت خاندان ابی عبدالله و اظهارات حضرت زینب س و امام سجاد ع در بارگاه یزید می پرداخت.
در یکی از سال‌هایی که تعزیه" بازار شام" در تکیه دولت برگزار می شد، زنی می خواست برای دیدن آن برود، اما چون فقط چادر نماز به سر داشت و چادر و چاقچور نداشت، او را به داخل تکیه راه ندادند و با او برخورد بدی شد . زن که ناراحت شده بود، برای اینکه دست خالی بر نگردد، وارد راهروی پشتی تکیه می شود . در آن راهرو ، وسایل پشت صحنه تغزیه خوان ها و تعدادی شتر (برای ایجاد حالت کاروان اسرا) وجود داشت.
در این هنگام از بیرون دستور می دهند که زمان حرکت شترها به داخل تکیه رسیده است و شبیه خوان ها هر کدام سوار شتری می شوند. زن چادر نمازی هم که گوشه ای ایستاده بود، می بیند یکی از شترها بدون سوار است، پس بدون ترس بر روی آن سوار می شود و به همراه دسته شترها و تغزیه خوان ها وارد تکیه می شود.
صحنه نمایش " تکیه دولت " بسیار شلوغ بود و تعزیه گردان اصلی ، مشغول کارهای مهمتری بود و توجه چندانی به تعزیه خوان های فرعی نمی کرد در نتیجه گمان می‌کرد زن چادر نمازی هم یکی از این افراد است.
کاروان شتر به آرامی از جلوی جایگاه مخصوصی که ناصرالدین شاه در آن حضور داشت ، عبور می کند و ساربانی که افسار شترها را در دست داشت هر کدام از شتر ها را برای مدتی متوقف می کرد تا تعزیه خوان ها نقش خود را اجرا کنند، ساربان چون به شتری می رسد که زن چادر نمازی بر آن سوار است، شتر او را هم با این فکر که او هم تعزیه خوان است نگاه می دارد تا نقش خود را اجرا کند.
زن چادر نمازی که بی دلیل سوار کاروان شتر نشده بود، این مدت یک شعر عامیانه را سرهم کرده بود و وقتی نوبت به او رسید با همان آهنگی که تعزیه خوانان قبلی خوانده بودند، می خوانَدَ :
"من زینب زیادیم
عروس ملا هادیم
اومدم پول بسونم
چادر و چاقچور بسونم"
مردم و افراد حکومتی حاضر در مجلس با شنیدن این چند بیتی که هیچ ربطی به تعزیه نداشت، می خواستند بخندد ولی از ترس شاه سکوت اختیار می کنند و منتظر می ماند که قبله عالم چه عکس العملی را نشان می دهد،
برخلاف تصور شاه از موقعیت شناسی و شجاعت زن خوشش می آید و یک توپ پارچه چادری و مقداری پول به زن می دهد و از آن روز به بعد عبارت زینب زیادی بر سر زبان ها افتاد.
ریشه های تاریخی امثال و حکم