برگ معرفت

[شهاب]

آیا حدیث «أَکثَرُ الْخَیرِ فِی النِّساءِ»(بیشتر خیرات در زنان وجود دارد) در منابع معتبر و قدیمی حدیث شیعه آمده است؟
اگر اینطور است پس چرا تاکنون در منبرها و تبلیغات دینی کسی به آن اشاره و استناد نمی‌کرد؟

پاسخ:
1 - این حدیث در کتاب «مَن لا یَحضُرُهُ الفقیه» که یکی از چهار کتاب معتبر حدیث شیعه است با ذکر سندی از امام صادق(ع) نقل شده است. این کتاب، حدود یازده قرن پیش به دست شیخ صدوق(ره) تألیف شده و اِجمالاً اعتبارش از «نهج البلاغه» کمتر نیست(1)
شیخ صدوق(ره) درباره احادیثی که در کتاب «من لا یحضره الفقیه» گردآوری کرده می‌گوید: «روایاتی که {در این کتاب} نقل کرده‌ام چنان هستند که بر طبق آن‌ها فتوا می‌دهم و حکم به صحتِ {محتوای آن‌ها} می‌کنم و حجت بین من و خدایم هستند»(2)
بنابراین دستکم خود مؤلف به اعتبار این حدیث اعتقاد داشته است.
2 - همچنین بسیاری دیگر از علمای حدیث شیعه معتقدند سند و متن این حدیث، معتبر است مثلا مرحوم مولا محمدتقی مجلسی(پدر علامه مجلسی) در کتاب «روضة المتقین» که شرحی بر «من لا یحضره الفقیه» است، سند حدیث مورد اشاره را «موثَّقٌ کَالصحیح» می‌نامد یعنی بر این باور است که یکایک راویانی که واسطه نقل این حدیث از معصوم(ع) تا شیخ صدوق(ره) هستند، راویانی ثقه(قابل اعتماد) بوده‌اند(3)
3 - درباره محتوای حدیث مورد بحث باید گفت هم‌راستا با آیه‌ی زیر در سوره نساء است که می‌فرماید:
«... وَ عَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِن کرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَىٰ أَن تَکرَهُوا شَیئًا وَ یجْعَلَ اللَّهُ فِیهِ خَیرًا کثِیرًا
»(سوره نساء ؛ آیه 19)
ترجمه:
«و با آنها(زنانتان) به شایستگی و نیکویی رفتار کنید؛ و (حتی) اگر (به علتی) از آنان خوشتان نیامد، {فورا تصمیم به طلاق نگیرید زیرا} چه بسا چیزی را خوش ندارید ولی خدا در آن خیر فراوانی قرار دهد.»
بنابراین معنای این روایت، مورد تأیید قرآن کریم است.
از نظر عقلی نیز واضح است که اگر زنان نباشند و نقش بایسته‌ی خود را انجام ندهند، زندگیِ مردان دچار نابسامانی می‌شود و نسل صالح و اُلفت و صمیمیت و سعادت دنیوی و اُخروی تحقق نمی‌یابد.
4 - اینکه چرا چنین حدیث زیبایی در منبرها و تبلیغات دینی مشهور نشده به خاطر نامعتبر بودنِ آن نیست بلکه علل مختلفی دارد از جمله «غلبه‌ی فرهنگ مردسالارانه بر جوامع بشری در طول تاریخ» و «وجود برخی از روایاتِ معارض با این حدیث» که عموماً سند و متن معتبرتری ندارند اما به خاطر تعدادِ بیشتر و نیز هم‌راستا بودن با فرهنگ مردسالارانه، مورد استقبالِ بیشتری قرار گرفته‌اند.

ارجاعات:
(1) صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج‏3، بَابُ کثْرَةِ الْخَیرِ فِی النِّسَاءِ، ص: 385
(2) صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج‏1، ص: 3
(3) محمدتقی مجلسی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (چاپ قدیم)، ج‏8، ص: 93