برگ معرفت

[شهاب]

سبعا من المثانی

انسان با خواندن سوره حمد که از روی توجّه و دقت صورت بگیرد : در
هفت مرحله از منازل جسمانی بعوالم روحانی منصرف شده . و بالأخره بمرتبه
اخلاص و طلب صراط مستقیم مخصوص منتهی می‌گردد . و شرح اینمعنی
بیان می گردد .

مُثانی جمع مَثنّی است ۰ و مُثنی بمعنی مورد انعطاف و محل برگردیدن و خم گشتن باشد ,
و در این سوره مبارکه در هفت مورد انعطاف و برگردیدن از موضوعی بموضوع دیگر صورت گرفته است .

اول - توجّه و انعطاف است برای ( بنام پروردگار متعال صورت گرفتن ) در
برنامه نماز یا عبادت یا قراءت . نه بنام دیگر .
و این توجّه پس از نیت قربت و تکبیر گفتن . شخص نمازگزار را از حالات عادی
و توجهات مادی منصرف به پروردگار متعال می‌کند .

دوّم - عطف توجّه به (ستودن خداوند متعال و باینکه او تربیت کننده تمام
عوالم ظاهری و باطنی بوده ) و همه را بسوی کمال خود سوق می‌دهد .
و از این لحاظ سزاوار و لازم است که آعمال و طاعات ما بنام او باشد , نه آنانکه
در مراحل زندگی ما موثر نیستند .

سوّم - توجّه و انعطاف صورت می‌گیرد به ( شمول و انبساط رحمتهای او بعموم
موجودات و عوالم ) بطوریکه فیوضات و آلطاف او همه را از ابتدای تکوین تا انتهای
هستی فرا گرفته است . و اینمعنی در تعقیب موضوع حمد و ربوبیّت ذکر شده . و
آنها را تثبیت می‌کند .

چهارم - عطف توجّه است باینکه او در پایان زندگی ۰ و روزیکه همه در مقابل
عظمت حقّ متعال خضوع دارند : ( مالک مطلق و تسلّط و حکومت تمام داشته . و
کسی در آنروز نمی‌تواند از محیط سلطه او خارج شود ) و در اینصورت همه باید
خود را برای این روز آماده سازند.

پنجم - انعطاف است پس از توجّه بمقامات جلال و عظمت و سلطه خداوند
متعال به ( لزوم حصر عبادت برای او ) و باینکه او حاضر و ناظر بوده , و غیبت و
محجوب شدن او را سزاوار نباشد . و بندگان با معرفت و مخصوص او در همه حال
او را می‌بینند , و هميشه در محضر او و غرق نور او هستند .
پس نمازگزار در اینجا حال مخاطبت و حضور پیدا کرده .و از غیر او منقطع
گشته . و تنها در مقابل او عرض بندگی می‌کند .

ششم - در نتیجه حصر عبودیّت و اطاعت برای او . توجه پیدا می‌کند که ( یاری
و توفیق و حول و قوّت و اعطاء و رحمت همه از او و بدست او است ) و تنها از او
باید امید نعمت و یاری و رحمت داشته . و در همه حال باید گویا باشد که – ایاک نستعین

هفتم - در این مرتبه عطف توجه می‌کند بآنکه : بزرگترین نعمت و رحمت و
لطف و یاری پروردگار متعال درباره بنده خود ( همانا نعمت هدایت و توفیق او
است ) که بنده خود را بسوی سعادت و کمال و قرب بخدا و انجام وظائف عبودیّت و
طاعت و معرفت راهنمایی کرده . و بآنچه خیر و صلاح دنیوی و اخروی او است
توفیق عنایت فرماید .
البته هدایتی که مقزبین و بندگان مخصوص و آولیاء خود را بآن نحو هدایت
فرموده است » نه هدایت عمومی و مطلق .
اهدنا الصراط المستقیم صراط الَذین انعمت علیهم