2022-07-07 11:22 AM
به حضرت على عليه السلام در اوايل خلافتش پيشنهاد مى كردند كه اگر مى خواهيد حكومت شما قدرتمند شود و مخالفين دست از مخالفت بردارند، بايد مانند معاويه و ديگران ريخت و پاش كنيد و به كسانى كه انتظار حكومت و يا بخشش دارند و در اوضاع جامعه مؤثر مى باشند مقام و پول دهيد تا به نفع حكومت شما وارد عمل شوند. براى اين كه بيشتر مردم و به ويژه افراد با نفوذ، اهل دنيا و پول دوست هستند.
آنها كه اين پيشنهادها را مى كردند، مى گفتند كه اگر حكومت شما قدرت گرفت و استوار شد، پس از آن مى توانيد بعضى افراد را كه مى خواهيد بركنار كنيد يا به آنان پول ندهيد.
اميرالمؤمنين عليه السلام در پاسخ اين عده در خطبۀ 126 فرمود:
«أتَأْمُرُونِّي أَنْ أَطْلُبَ النَّصْرَ بِالْجَوْرِ فيِمَنْ وُلِّيْتُ عَلَيْهِ؟ وَاللَّهِ مَا أَطُورُ بِهِ مَا سَمَرَ سَمِيرٌ وَ مَا أَمَّ نَجْمٌ فِي السَّمَاءِ نَجْماً. لَوْ كَانَ الْمَالُ لِي لَسَوَّيْتُ بَيْنَهُمْ؛ فَكَيْفَ وَ إِنَّمَا الْمَالُ مَالُ اللَّهِ» :
«آيا دستور مى دهيد مرا كه به وسيلۀ ظلم و ستم يارى طلبم دربارۀ كسى كه زمامدار او شده ام؟!
به خدا سوگند تا شب و روز برقرار است و ستارگان يكى پس از ديگرى درمى آيند چنين نخواهم كرد.
اگر بيت المال از آنِ شخص من بود آن را به طور مساوى در بين مسلمانان تقسيم مى كردم؛ پس چگونه يكى را بر ديگرى امتياز دهم در حالى كه مال از آنِ خداوند است؟!»
بر اساس آن خطبه عده اى مصلحت انديشى كردند و به حضرت على عليه السلام گفتند تا امتيازات افراد را در تقسيم بيت المال در نظر بگيرد، و افرادى را با دادن پول و مقام به خدمت بگيرد؛ و حضرت به شدّت پيشنهاد آنان را ردّ كردند و به آنان فهماندند كه اگر من به پيشنهاد شما عمل كنم، ممكن است يك عده تعريف كنند كه مثلاً على عليه السلام زمامدار با سخاوتى است، ولى در قيامت بايد جواب اين بذل و بخشش هاى نابجا را بدهم.
آثار سوء بخشش بى جهت مال
وَ لَيْسَ لِوَاضِعِ الْمَعْرُوفِ فِي غَيْرِ حَقِّهِ وَ عِنْدَ غَيْرِ أَهْلِهِ مِنَ الْحَظِّ فِيمَا أَتى إِلَّا مَحْمَدَةُ اللِّئَامِ وَ ثَنَاءُ الْأَشْرَارِ وَ مَقَالَةُ الْجُهَّالِ، مَادَامَ مُنْعِماً عَلَيْهِمْ، مَا أَجْوَدَ يَدَهُ
و براى قرار دهندۀ مال شناخته شده [پسنديده] در غير مورد حق آن و نزد غير اهل آن بهره اى در آنچه داده است نيست مگر ستايش فرومايگان و ستودن بدكاران و سخن نادانان، تا زمانى كه او بر آنها بخشايشگر است، كه چه دستش بخشنده است
آنها كه اين پيشنهادها را مى كردند، مى گفتند كه اگر حكومت شما قدرت گرفت و استوار شد، پس از آن مى توانيد بعضى افراد را كه مى خواهيد بركنار كنيد يا به آنان پول ندهيد.
اميرالمؤمنين عليه السلام در پاسخ اين عده در خطبۀ 126 فرمود:
«أتَأْمُرُونِّي أَنْ أَطْلُبَ النَّصْرَ بِالْجَوْرِ فيِمَنْ وُلِّيْتُ عَلَيْهِ؟ وَاللَّهِ مَا أَطُورُ بِهِ مَا سَمَرَ سَمِيرٌ وَ مَا أَمَّ نَجْمٌ فِي السَّمَاءِ نَجْماً. لَوْ كَانَ الْمَالُ لِي لَسَوَّيْتُ بَيْنَهُمْ؛ فَكَيْفَ وَ إِنَّمَا الْمَالُ مَالُ اللَّهِ» :
«آيا دستور مى دهيد مرا كه به وسيلۀ ظلم و ستم يارى طلبم دربارۀ كسى كه زمامدار او شده ام؟!
به خدا سوگند تا شب و روز برقرار است و ستارگان يكى پس از ديگرى درمى آيند چنين نخواهم كرد.
اگر بيت المال از آنِ شخص من بود آن را به طور مساوى در بين مسلمانان تقسيم مى كردم؛ پس چگونه يكى را بر ديگرى امتياز دهم در حالى كه مال از آنِ خداوند است؟!»
بر اساس آن خطبه عده اى مصلحت انديشى كردند و به حضرت على عليه السلام گفتند تا امتيازات افراد را در تقسيم بيت المال در نظر بگيرد، و افرادى را با دادن پول و مقام به خدمت بگيرد؛ و حضرت به شدّت پيشنهاد آنان را ردّ كردند و به آنان فهماندند كه اگر من به پيشنهاد شما عمل كنم، ممكن است يك عده تعريف كنند كه مثلاً على عليه السلام زمامدار با سخاوتى است، ولى در قيامت بايد جواب اين بذل و بخشش هاى نابجا را بدهم.
آثار سوء بخشش بى جهت مال
وَ لَيْسَ لِوَاضِعِ الْمَعْرُوفِ فِي غَيْرِ حَقِّهِ وَ عِنْدَ غَيْرِ أَهْلِهِ مِنَ الْحَظِّ فِيمَا أَتى إِلَّا مَحْمَدَةُ اللِّئَامِ وَ ثَنَاءُ الْأَشْرَارِ وَ مَقَالَةُ الْجُهَّالِ، مَادَامَ مُنْعِماً عَلَيْهِمْ، مَا أَجْوَدَ يَدَهُ
و براى قرار دهندۀ مال شناخته شده [پسنديده] در غير مورد حق آن و نزد غير اهل آن بهره اى در آنچه داده است نيست مگر ستايش فرومايگان و ستودن بدكاران و سخن نادانان، تا زمانى كه او بر آنها بخشايشگر است، كه چه دستش بخشنده است